Những thể thức thường thi đấu dùng cho một giải đấu eSports

Đối với cả nhà tổ chức giải đấu và những người đam mê thể thao điện tử thì việc nhận biết tất cả các thể thức và cách chúng hoạt động là điều cần thiết.

Bài viết này sẽ tổng hợp cho bạn về mọi thứ cần biết về các thể thức giải đấu trong thể thao điện tử. Chúng ta sẽ thảo luận về tất cả thể thức giải đấu, một số thể thức tùy chỉnh, cách các giai đoạn hoạt động, cách các thể thức được kết hợp để nâng cao trải nghiệm thi đấu và các quy định bổ sung khác nhau mà một số nhà tổ chức giải đấu áp dụng.

Sự đa dạng thể thức thi đấu trong thể thao điện tử

Các tùy chọn thể thức giải đấu

Trước khi chúng ta có thể đi sâu vào các thể thức giải đấu là gì, ta nghĩ sẽ việc cung cấp một định nghĩa rõ ràng về thể thức giải đấu nói chung là gì và ý nghĩa cụ thể của nó trong thể thao điện tử.

Thể thức giải đấu là gì? Thể thức giải đấu, còn được gọi là khuôn khổ giải đấu, là sự kết hợp của các quy tắc đã được thiết lập cho những vận động viên, đội tuyển trong một giải đấu. Thể thức giải đấu sẽ giúp họ biết được sẽ đấu với ai và kết quả như thế nào khi thắng hoặc thua một trận đấu.

Thể thức thi đấu của một giải sẽ phần nào quyết định chiến thuật của các đội tham gia

Nhưng vì chúng ta chỉ tập trung vào thể thao điện tử, nên chúng ta sẽ chỉ tập trung vào cách thức thể thao điện tử mà phổ biến trong các khuôn khổ giải đấu. Bên ngoài lĩnh vực thể thao điện tử, bạn còn thấy nhiều thể thức bổ sung khác nhau với nhiều tên gọi khác nhau.

Định dạng giải đấu

Để tổ chức một giải đấu thì chúng ta phải biết được đối tượng mà mình hướng đến. Dưới đây, tôi sẽ giải thích sự khác biệt giữa vòng loại mở (Open), vòng loại kín (Closed).

• Open: Đây là giải đấu mà tất cả mọi người đều có quyền đăng ký thi đấu. Thông thường, thể thức Open sẽ áp dụng với các giải đấu phong trào, nhằm đến đối tượng là cộng đồng game thủ rộng lớn.
• Closed: Giải đấu sẽ lựa chọn các khách mời để tham dự giải đấu. Để được thi đấu ở những giải đấu theo thể thức Closed, các cá nhân hay tổ chức sẽ phải đạt được một tiêu chuẩn hoặc điều kiện nhất định của ban tổ chức. Ví dụ như MSI LMHT, chỉ có đội vô địch giải mùa xuân ở từng khu vực mới giành quyền tham gia.

Một giải đấu có thể vừa áp dụng thể thức Open hoặc Closed. Ví dụ như áp dụng thể thức Open ở vòng loại trước khi đánh Closed ở vòng chung kết. Ngoài ra, một số giải đấu Esports có thể chia suất thi đấu, một phần cho các khách mời và một phần cho các đội thi đấu ở vòng loại.

Nhiều giải đấu vừa kết hợp mời các đội mạnh, vừa tổ chức vòng loại mở rộng

Một số giải đấu có các đội vào thẳng vòng loại trực tiếp thay vì tham gia vòng bảng hoặc vòng loại. Điều này là do điểm tích lũy và uy tín của một đội trong năm đã kiếm được thông qua các giải đấu trước đó. 

Một ví dụ điển hình về giải đấu có xếp hạng hạt giống cao cấp là The International của tựa game Dota 2, giải đấu mời các đội hàng đầu trong khu vực tương ứng của họ và tổ chức vòng loại cho các đội không thể kiếm được số điểm cần thiết trong vòng một năm để được mời tham dự giải đấu. Thể thức này công nhận các đội đã chứng tỏ được bản thân trong năm qua đồng thời tạo cơ hội cho các đội yếu hơn giành được một suất tham dự giải đấu.

Hệ thống giải đấu tính điểm của TI để xác định đội hạt giống.

Lưu ý: Khi lựa chọn số đội tham gia phải là bội số của 4 như: 8, 16, 24, 32,... Để dễ dàng chia bảng. Nếu giải đấu không đủ số đội tham dự thì hãy cân nhắc việc kéo dài thời gian đăng hoặc chọn những đội đã xác nhận sẽ thi đấu. Trong trường hợp xấu nhất thì hãy làm tròn số đội lên số lượng tiêu chuẩn gần nhất.

VD: Bạn có 27 đội thì hãy làm bảng đấu có 32 đội, như vậy sẽ có 5 team được freewin.

Chế độ thi đấu (Bo1, Bo3...)

Trong mỗi trận đấu, hai đội thi đấu với nhau có thể có một hoặc nhiều lượt, cụ thể như sau:

• Bo1 là chỉ đấu 1 lượt, ai thắng là thắng luôn trận đấu.
• Bo2 thì đấu 2 lượt, có thể có tỉ số hòa 1-1, thường dùng trong các vòng tính điểm. 
• Bo3 đấu 3 lượt, thắng 2 lượt sẽ thắng trận.
• Bo5 là đấu 5 lượt, thắng 3 trận trước sẽ chiến thắng toàn trận, Bo7 là đấu 7 lượt, thắng 5 trận sẽ giành chiến thắng chung cuộc.

Tất cả các thể thức thi đấu trong thể thao điện tử là gì?

Có 4 thể thức thi đấu chính trong thể thao điện tử: 

• Round-Robin (Vòng tròn tính điểm)
• Swiss (Các đội cùng hiệu số sẽ thi đấu với nhau)
• Double Elimination (Nhánh thắng - Nhánh thua)
• Single Elimination (Loại trực tiếp)

Có các thể thức giải đấu tùy chỉnh bổ sung chỉ có thể được sử dụng cho các tựa game và thể loại cụ thể, chẳng hạn như tính điểm dựa theo chỉ số,...

Single Elimination (Loại trực tiếp)

Thể thức loại trực tiếp là trong một vòng đấu, đội chiến thắng trong một trận đấu sẽ tiếp tục đối mặt với đội không bị loại gần nhất với họ trong vòng đấu. Đội thua của bất kỳ trận đấu nào sẽ bị loại ngay. 

Chung kết thế giới của bộ môn Liên Minh Huyền thoại thường sử dụng thể thức này.

Công thức xác định số trận đấu (trong đó x là số đội tuyển tham dự): f (x) = x-1

Thể thức này sẽ rút ngắn được thời gian toàn bộ giải đấu, tuy nhiên thể thức này bị xem là khó đánh giá chính xác trình độ và khả năng các đội khi loại một đội / đội chỉ sau trận thua đầu tiên của họ. 50% đội sẽ bị loại chỉ sau trận đấu đầu tiên của họ và thêm 25% trong trận đấu thứ hai (bất kể giải đấu có bao nhiêu đội / đội).

Đây là lý do tại sao Single elimination thường được sử dụng ở vòng playoff / knockout sau khi các đội đã thi đấu qua một vòng thể thức Round-robin hoặc Swiss. 

Double Elimination (Nhánh thắng - Nhánh thua)

Được hiểu đơn giản là vòng playoffs của giải đấu sẽ được chia làm hai nhánh. Đội thua ở nhánh thắng sẽ rơi xuống nhánh thua, nếu thua tiếp thì sẽ bị loại. Trận chung kết tổng là trận đấu giữa đội chiến thắng ở trận chung kết nhánh thắng và chung kết nhánh thua. Đôi khi thể thức nhánh thắng nhánh thua cũng được áp dụng ở ngay vòng bảng.

Thể thức nhánh thắng nhánh thua áp dụng tại Valorant Game Changers 2022

Công thức xác định số trận đấu (trong đó x là số đội): f (x) = (x-1) * 2 +1

Thể thức này mặc dù chỉ loại bỏ 25% số đội sau 2 trận đấu, tốt hơn đáng kể so với SE nhưng vẫn khá khắc nghiệt. Đó cũng là lý do tại sao thể thức này được sử dụng nhiều cho các giải đấu có tính cạnh tranh cao nhưng không muốn kéo dài thời gian tổ chức.

Round-Robin (Vòng tròn tính điểm)

Thể thức thi đấu vòng tròn hướng tất cả các đội phải đối đầu với tất cả các đối thủ khác, bất kể thắng và thua để tích lũy điểm. Người chiến thắng của thể thức này được xác định bằng số trận thắng tích lũy được nhiều nhất.

Thể thức vòng tròn tính điểm một lượt sử dụng thường xuyên ở vòng bảng

Thể thức này thường được sử dụng ở vòng bảng. RR có một số biến thể khác như:

• Vòng tròn tính điểm một lượt ( Single Round Robin): Thể thức thi đấu mỗi đội sẽ gặp nhau ít nhất 2 lần. Và sau tổng số các vòng đấu đội nào có số điểm cao nhất sẽ là đội vô địch.
• Vòng tròn tính điểm lượt đi lượt về ( Double Round Robin): Thể thức thi đấu mỗi đội sẽ gặp nhau 2 lần. Và sau tổng số các vòng đấu đội nào có số điểm cao nhất sẽ là đội vô địch.

Swiss (Các đội cùng hiệu số sẽ thi đấu với nhau)

Với thể thức Swiss, các đội cùng hiệu số sẽ thi đấu với nhau, ví dụ đội có hiệu số 1-0 sẽ thi đấu với 1-0, đội có hiệu số 2-1 sẽ thi đấu với 2-1 và tùy theo nhánh đấu... cho đến khi các đội có hiệu số 3-x (đi tiếp) hoặc x-3 (bị loại). Tại Round 1, các đội sẽ thi đấu ngẫu nhiêu.

Giải đấu bắt đầu với việc các đội đọ sức với nhau theo thứ tự ngẫu nhiên. Khi vòng kết thúc và tất cả các thành viên được tính điểm thắng, hòa hoặc thua, họ sẽ được ghép vào vòng tiếp theo tùy theo thành tích của họ. Với mỗi vòng, các đội thi đấu các đối thủ có số điểm số bằng nhau và không bao giờ được ghép đôi với cùng một đối thủ hai lần.

Swiss hầu như không bao giờ được sử dụng trong một vòng bảng (mặc dù có thể) bởi vì thể thức này tốn khá nhiều thời gian khi có quá nhiều người tham gia trong giải đấu. Hãy tưởng tượng nếu có 24 đội thì sẽ phải thi đấu 276 trận.

Thể thức này thường được một số tựa game như Dota 2, Overwatch, FIFA, CS:GO sử dụng trong các giải đấu lớn.

Swiss thường được sử dụng tại các vòng bảng của các kỳ Major CS:GO.

Custom Game-Specific Formats (Một số thể thức thi đấu đặc biệt)

Ta sẽ không dành quá nhiều thời gian cho việc này, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là mặc dù có 4 thể thức giải đấu phổ biến, nhưng một số tựa game nhất định sẽ có các thể thức thích hợp riêng do tính chất của tựa game.

Thể thức dựa trên điểm

Đầu tiên rõ ràng là thể loại Battle royale với đại diện là PUBG, PUBG Mobile, Free Fire,... Vì các trận đấu Battle royale phải có nhiều đội trong phòng cùng một lúc, nên hầu hết các giải đấu thể loại battle royale đều tuân theo thể thức hệ thống tính điểm.

Trong các thể thức này, mỗi đội được thưởng điểm dựa trên thời gian họ sống sót và số mạng họ nhận được. Đôi khi, các pha highlight cũng được đưa vào tỷ số.

Thể thức này cũng có thể sử dụng ở vòng bảng và được tiếp tục sử dụng ở vòng tiếp theo với tất cả những đội top đầu của mỗi bảng.

Thể thức Kết hợp 

Như chúng tôi đã đề cập, các thể thức có thể được kết hợp với nhau. Khi kết hợp, chúng được gọi là thể thức kết hợp.

Một khuôn khổ giải đấu là gì? Một khuôn khổ giải đấu là một thể thức giải đấu đã định sẵn sẽ chuyển đổi hoặc tiếp tục với một thể thức trước đó. Thể thức này là sự kết hợp (với số lượng vô hạn) của tất cả các thể thức.

The International là sự kết hợp của DE, SE và Hạt giống

Xác định từng giai đoạn của một giải đấu

Một giải đấu thường chia làm 3 giai đoạn thi đấu tùy theo số lượng đội: Vòng loại, Vòng bảng (Group Stage) và vòng loại trực tiếp (Play-off).

Vòng loại

Vòng loại là giai đoạn tổ chức các giải đấu con mà trong đó các đội chiến thắng sẽ được chọn để nhận quyền tiến vào vòng Ggroup Stage. Các giải đấu vòng loại thường cũng là các giải đấu mở (Open).

Vòng bảng (Group Stage)

Vòng bảng là nơi một giải đấu chia các đối thủ thành các nhóm trong đó mỗi nhóm sẽ thi đấu một giải đấu nhỏ. Các thành viên có thành tích tốt nhất của mỗi nhóm sẽ tập hợp lại thành một bảng đấu loại trực tiếp.

Có thể có các nhóm từ 2 đến vô tận (không giới hạn số lượng nhóm bên cạnh số lượng đội và mong muốn của Ban tổ chức).

Về bản chất, một vòng bảng chỉ là một nhóm đội. Những đội ở từng nhóm sẽ được thi đấu một trong 4 loại thể thức sẽ được đề cập ở bên trên. Mặc dù có thể thi đấu ở bất kỳ định dạng nào nhưng Round-Robin là phổ biến nhất.

Đấu loại trực tiếp (Play-off/Knock-out)

Những đội đứng đầu của vòng bảng tiến vào một bảng đấu khác sẽ được gọi là bảng đấu loại trực tiếp.

Đấu loại trực tiếp (Play-off/Know-out) là gì? Vòng đấu loại trực tiếp là giai đoạn cuối cùng của giải đấu để xác định đội giành chiến thắng. 

Mặc dù có thể thi đấu ở bất kỳ định dạng nào nhưng thể thức SE và DE là phổ biến nhất.

Thể thức thi đấu của một giải đấu thể thao điện tử thay đổi tùy theo ban tổ chức, trò chơi và đội tham gia. Định dạng giải đấu tốt cho phép các đội và đội làm nổi bật và thể hiện kỹ năng của họ và có thể tạo ra những câu chuyện thú vị cho khán giả.

Nên chọn thể thức nào cho giải đấu của bạn?

Cùng nhìn lại ưu và nhược điểm của 4 thể thức giải đấu để giúp bạn hiểu nhanh hơn về giá trị của từng loại:

Thể thức bạn sử dụng trong giải đấu của mình phụ thuộc vào các ràng buộc của giải đấu của bạn. Hãy nhớ thời gian tổ chức giải đầu càng kèo dài thì bạn sẽ phải càng gánh thêm chi phí tổ chức.

Vì vậy, nếu bạn bị giới hạn về thời gian, thể thức SE (loại trực tiếp) sẽ là tốt nhất. Nếu bạn đang tìm kiếm trải nghiệm người chơi tốt nhất, thi đấu Double Round-Robin sẽ là tốt nhất.

Nếu bạn đang thắc mắc về các bước tổ chức một giải đấu eSports, bạn cũng có thể quan tâm đến loạt bài viết trong chuyên mục Kiến thức Esports của ESCA. 

Hãy liên hệ cho chúng tôi để được tư vấn tận tình nếu bạn chưa tìm đươc câu trả lời. 

GL & HF!